วันศุกร์ที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2555

ดาวเคราะห์แคระ


  


           ดาวเคราะห์แคระ เป็นดาวชนิดหนึ่ง มีลักษณะคล้ายดาวเคราะห์ ตามการจำแนกชนิดดาวเคราะห์ที่เสนอโดยสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล (International Astronomical Union :IAU) เมื่อวันที่ 24 สิงหาคม 2549


นิยามของดาวเคราะห์แคระ

  • อยู่ในวงโคจรรอบดาวฤกษ์ แต่ตัวมันเองไม่ใช่ดาวฤกษ์
  • มีมวลพอเพียงที่จะมีแรงโน้มถ่วงของตัวเอง เพื่อเอาชนะแรง rigid body forces ทำให้รูปทรงมีสมดุลไฮโดรสแตติก (เกือบเป็นทรงกลมสมบูรณ์)
  • ไม่สามารถควบคุมแรงดึงดูดและวงโคจรของสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่รอบวงโคจรของมัน
  • ไม่ใช่ดวงจันทร์บริวาร
นิยามได้เสนอขึ้น 24 สิงหาคม พ.ศ. 2549 ที่ประชุมสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล ที่กรุงปราก สาธารณรัฐเช็ก ทำให้ดาวพลูโตกลาย เป็นดาวเคราะห์แคระ หลังจากเคยยอมรับว่าเป็นดาวเคราะห์ดวงหนึ่งในระบบสุริยะ ทั้งนี้เพราะไม่สามารถควบคุมแรงดึงดูดและวงโคจรของสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่รอบวงโคจรของมันได้
จนถึงปัจจุบัน มีวัตถุบนท้องฟ้าที่จัดเป็นดาวเคราะห์แคระ ได้แก่
  • พลูโต (Pluto)
  • ซีรีส (Ceres)
  • อีรีส (Eris)
  • เฮามาอา(Haumea)
  • มาคีมาคี (Makemake)

ดาวเคราะห์แคระที่พบในแถบไคเปอร์ (ที่มา: NASA, JPL) 




      ดาวพลูโตถูกลดระดับให้เป็นดาวเคราะห์แคระ เนื่องจากมีวงโคจรเป็นรูปวงรีบางส่วน ซ้อนทับวงโคจรของดาวเนปจูน  ส่วนดาวเคราะห์น้อยเซเรสถูกยกระดับให้เป็นดาวเคราะห์แคระ เพราะมีขนาดค่อนข้างใหญ่ และมีรูปร่างค่อนข้างเป็นทรงกลม 

 ขนาดของดาวเคราะห์แคระเปรียบเทียบกับโลก (ที่มา: NASA, JPL)




        หากพิจารณาดูจะพบว่า ดาวเคราะห์แคระตามนิยามใหม่นั้น มี 2 ประเภท คือ ดาวเคราะห์แคระที่เป็นดาวเคราะห์น้อยขนาดใหญ่ เช่น เซเรส เวสตา พัลลาส มีวงโคจรอยู่ในแถบเข็มขัดดาวเคราะห์น้อย ระหว่างวงโคจรของดาวอังคารและดาวพฤหัสบดี ส่วนดาวเคราะห์แคระที่เป็นวัตถุไคเปอร์ซึ่งถูกเพิ่งค้นพบใหม่ มีขนาดใหญ่กว่า และมีวงโคจรรูปรีมาก มีวงโคจรถัดจากดาวเนปจูนและดาวพลูโตออกไป

รายชื่อดาวเคราะแคระขนาดใหญ่


ชื่อ
ระยะทางเฉลี่ยจากดวงอาทิตย์ (AU)
ขนาด (km)
ดาวพุธ
0.39
4,880
ดาวศุกร์
0.72
12,100
โลก
1.0
12,700
ดาวอังคาร
1.5
6780
เซเรส
2.8
950
ดาวพฤหัสบดี
5.2
139,800
ดาวเสาร์
9.6
116,500
ดาวยูเรนัส
19.2
50,700
ดาวเนปจูน
30.0
49,200
39.34
1,100
พลูโต
39.53
2,300
อิกเซียน
39.65
980
วารูนา
42.90
780
43.31
2,000
43.58
1,290
2005FY9
45.66
1,600
67.69
2,400
เซดนา
486.0
1,800